Kripto paralar
Kripto paralar temelde katılımcılarının birbirine değer birimi yollayabildiği eşler arası bir ağdır. Bu şekilde bankalar veya ödeme işlemcileri gibi hiçbir aracıya ihtiyaç kalmadan değer transferi mümkün olmaktadır. Hayata geçen ilk kripto para, 2009 Ocak ayında çıkış yapan Bitcoin’dir. Satoshi Nakamoto takma adını kullanan anonim bir grup veya kişi tarafından başlatılmıştır.
Blok Zinciri
Nakamoto’nun Bitcoin’i mümkün kılan önemli icadının adı ise blok zinciridir. Aslında bu da ağdaki her katılımcı tarafından barındırılan ve güvenceye alınan merkezi olmayan bir veritabanından başka bir şey değildir. Gerçekleşen her işlem blok zincirine kaydedilir.
KRİPTO PARALAR NEDEN VAR?
2007 finansal krizi birçok kişi için mali sistemimizin ne kadar dengesiz olduğunu göstermiş oldu. Medyada sadece semptomlar konuşuluyor ama neredeyse hiçbir zaman gerçek sebepler konuşulmuyor. Ana sebeplerden biri, basitleştirmek gerekirse, dolaşımdaki para miktarının gelişi güzel şekilde artırılabilme imkanıdır. Merkez bankaları için bu aktif mali politikayı yönetmek için bir yoldur. Bu politika kararından dolayı para alım gücünü kaybeder. Hükümetin iflas etme durumuna geldiğinde devlet Yunanistan’da olduğu gibi vatandaşların banka hesaplarını dondurma yetkisine bile sahiptir. Kripto paralar devletlere bağlı olmayan bir paradır ve bu yüzden de eski finansal sisteme bir alternatiftir.
Genelde şu özelliklere sahip olurlar:
- enflasyondan korunma
- bağımsızlık
- merkezi olmayan yönetim
2009’da Bitcoin’in çıkışı sadece teknolojik bir gelişme değil aynı zamanda siyasi bir bildiriydi: „Yaratılış Bloğu“ denen ilk Bitcoin Bloğunun içine „The Times“ın 3 Ocak 2009 tarihli manşetini yazarken, Satoshi Nakamoto eski mali sistemi eleştiriyordu. Manşet şöyleydi: „Şansölye bankalar için ikinci kurtarma paketini çıkarmak üzere“.
Kripto paraların enflasyon oranı başlangıçta kesin olarak belirlendiği için yoktan para var etmek mümkün değildir ve böylece tüketici gelişigüzel enflasyondan korunmuş olur. Bu özellik bilhassa yüksek enflasyon oranı olan ekonomik olarak dengesiz ülkeler için çok önemlidir ama aynı zamanda parasının değerini kaybetmek istemeyen insanlar için de kayda değer bir yarar sağlar.
Bu sebeple kripto paraları, kredi yoluyla yoktan var edilip dolaşıma sürülen kağıt üstünde para gibi kullanmak mümkün değildir. Bu orantısız kredi kullanımının adı „Kısmi Rezerv Bankacılığı“dır ve kripto paralar ile uyumlu değildir.
Kripto para işlemleri bankaların ve diğer aracıların yardımı olmadan gerçekleştirilir. Altyapının merkezi olmayan yapısından dolayı hiçbir merkezi teşkilat düğümlere veya bakiyelere erişme kabiliyetine sahip değildir.
İnsanlığın bir yarısı çok fakir olduğu için bankalar kendileriyle çalışmak istemez. Bu bölgelerde ATMler veya fiziksel bankalar bulunmaz. Kripto paralara giriş bariyeri çok daha düşüktür çünkü gereken tek şey internettir. Bu sebeple daha önce küresel finans sistemi tarafından geride bırakılan yerlerde finansal işlemler için yeni pazarlar keşfetmek mümkündür.
KRİPTO PARALAR NASIL ÇALIŞIR
Bir kripto parayı kullanmak için bir cüzdana ihtiyacınız vardır. Cüzdan, akıllı telefonunuz gibi bir cihazınıza yüklemeniz gereken bir yazılımdır. Cüzdan, işlemler için kullanılan herkese açık ve özel anahtarlarınızı yönetir ve bu sebeple fiziksel cüzdana benzer.
- paranızı barındıran dijital cüzdanlar
- işlem anahtarlarınızı yönetirler
- herkese açık ve özel anahtarları vardır
Farklı özellikleri ve güvenlik seçenekleri olan birçok farklı cüzdan bulunur. Kullanım amacınıza uygun olarak hangisini kullanacağınızı seçmelisiniz. Akıllı telefonlar için olan mobil cüzdanlar çok popülerdir çünkü işlem yapmak için kamera ile QR kodu tarayabilirler. Yüksek meblağları ise güvenli şekilde donanım cüzdanında barındırmayı tavsiye ediyoruz.
Cüzdan, paranızı koyduğunuz bir yazılım uygulamasıdır. Yüm özel ve herkese açık anahtarlar ile birlikte işlem geçmişi Cüzdanda tutulur. Cüzdanı güvenceye almak için uzun bir parola ile şifrelemeniz çok önemlidir. Eğer başka birisi Cüzdana erişirse tüm paranızı çalabilir.
Herkese açık anahtar ağdaki adresinizdir. Birisi size para göndermek istiyorsa bu anahtarı kullanmalıdır. Cüzdan sonsuz adet anahtarı yönetebildiği için her işelmde aynı anahtarı kullanmak tavsiye edilmez. Aksi takdirde herkes Cüzdanınızda tam olarak ne kadar para olduğunu görebilir.
Özel anahtarı kimsenin bilmemesi çok önemlidir çünkü bu anahtar ile birisi paranızı yollayabilir. Normalde sadece sahibinin para yollama yetkisi olmalıdır. Her herkese açık anahtar için işlemi imzalayan bir özel anahtar bulunur. Böylece paranın sahibi sahipliğini ve bu işlem için kullanmak istediğini ispatlayabilir. Eğer özel anahtarları kaybederseniz paranıza bir daha ulaşamazsınız.
HD „hiyerarşik determinizm“ anlamına gelir ve Cüzdanları çok daha güvenli hale getirmektedir. Kripto paralar ilk çıktığında Cüzdanınızı sadece Yedekler ile korumak mümkündü. Ama HD Cüzdanlar ile özel anahtarlarınızı Kurtarma Sözcükleri ile geri yüklemeniz mümkündür. Eğer Cüzdanınız böyle „sözcükler“ ürettiyse bunlar sayesinde cüzdanı tekrar „kurabilir“. Bu sözcükleri kaydetmek için tek gereken şey bir kağıt ve kalemdir, DVD ve USB cihazı gerekmez. Kripto varlığınızı aklınızda bile tutabilirsiniz ama tavsiye edilmez.
BLOK ZİNCİRİ NEDİR?
Çoğu kripto para blok zinciri teknolojisi tabanlıdır. Öncelikle blok zinciri sadece bir veritabanıdır. Adından da anlaşılacağı üzere bu veritabanı bir zincir oluşturan bloklardan meydana gelir. Tüm işlemler bu bloklara kaydedilir. İşlemler kalıcı olarak depolanır çünkü diğer veritabanlarının aksine blok zincirleri geri alınamaz. Yeni işlemler zincirin sonundaki yeni bloğa eklenirken tüm işlemler barındırılmaya devam eder. Blok zincirini her 2,5 dakikada (Dash’in blok süresi) bir yeni bir sayfanın eklendiği bir muhasebe defteri gibi düşünebilirsiniz.
Blok zinciri teknolojisinin özellikleri:
- kurcalamalara karşı dayanıklıdır
- devrimseldir
Dash ağı madenciler ve Ana Düğümler tarafından yürütülür. Madenciler, işlemleri onaylar, bir bloğa sıkıştırır ve bu bloğu Blok Zincirine ekler. Ana Düğümler Blok Zincirini barındırırken aynı zamanda AnındaGönder ve ÖzelGönder gibi ek özellikleri de gerçekleştirirler. Dash gibi herkese açık bir blok zinciri, gerekli teknik bilgiye ve vasıflara sahip olan tüm katılımcılara açıktır. Herkes bir Ana Düğüm sahibi olamaz ama herkes Bitcoin gibi Tam Düğümlere sahip olabilir. Tam Düğümler, Ana Düğümler gibi ek özellikleri olmayan Düğümlerdir. Sadece Blok Zincirini barındırır ve işlemler ile ilgili olarak diğer Düğümlerle iletişim kurarlar. Dash ağında Tam Düğümden daha fazla Ana Düğüm vardır çünkü Ana Düğümlere teşvik verilir.
Blok zinciri teknolojisi çok güvenli olmasıyla bilinir çünkü 2009’dan beri tüm saldırı ve manipülasyon denemeleri savuşturulmuştur.
Birçok düğüm Blok Zincirini manipülasyondan korumak için zincirin gerçek zamanlı bir kopyasını tutar. Sadece çoğunluk oluşturan Düğümler Blok Zincirini değiştirebilir ve ne kadar çok Düğüm olursa kötü niyetli saldırılar için çoğunluk oluşturmak o kadar zor olur. Madenciler için de aynı şey geçerlidir: Daha fazla Madenci ve daha fazla işlem gücü ağı daha güvenli hale getirir. Bu sayede tekil blokları manipüle etmek için yapılacak %51 çoğunluklu bir saldırı neredeyse imkansız hale gelmektedir.
Hem Ana Düğümler hem de Madenciler finansal olarak teşvik edilir çünkü verdikleri hizmet karşılığında blok ödüllerinden pay alırlar. Ağın geleceği onlar için önem arz eder çünkü ağı çalışır halde tutmak kar etmeleri anlamına gelir. Blok Zincirinin ihtiyaçları karşılanır çünkü alttyapıdaki tüm unsurlar katılım için teşvik alır.
Gerçekleşmiş tüm işlemler görünürdür. Gönderici adresi ve alıcı adresi geri dönüşü olmayan şekilde kaydedilir. Şeffaflıktan dolayı manipülasyon imkansızdır.
Blok Zincirinin en güçlü yanı aynı zamanda en büyük zayıflığıdır: Merkezi olmadığı için işlem hızı düşebilir. Tüm işlemlerin saniyeler içinde onaylanacağı merkezi sunucuları olan merkezi bir otorite (VISA, Mastercard) yoktur. Blok Zincirindeki her işlem yüm ağ tarafından teyit edilmeli ve onaylanmalıdır çünkü çünkü ağ küresel bir konsensus üzerine kuruludur. Sadece ağın çoğunluğunun onay verdikleri geçerli sayılır.
Yüksek kapasiteli bir ağ için en önemli unsurlar blok boyutu ve blok süresidir. Mesela Bitcoin aşağıdaki parametreleri kullanır:
- her 10 dakikada bir yeni bir blok oluşturulur
- bir blok sadece 1MB işlem barındırabilir
Bunun bir sonucu olarak saniyede 7 işlem gerçekleşebilir ve bu şu anda saniyede 4000 işlem yapabilen geleneksel ödeme sistemlerine rakip olmaktan çok uzaktır.
Bu sorunu Blok Zincirini kullanmadan çözmeye çalışan bazı çözümler vardır. Ama bu altta yatan problemi çözmez ve sadece gelecekte çözüleceği zamana kadar sorunu öteler.
Dash Ekibi, Blok Zincirini küresel ölçekte kullanmak için üzerinde iyi düşünülmüş bir yol haritası izlemektedir. Dash’in kurucusu, Evan Duffield, güvenlikten ödün vermeden, bağımsız ve sansürsüz olarak Visa ve Mastercard’ın yüksek kapasitesinin önüne geçmek için detaylı bir plan öne sürmüştür. Dash, „zincir üstünde“ ölçeklemeye çalışmaktadır, bu da saniyede 4096 işleme ulaşabilmek için blok boyutlarının 400 MB’a ulaşması anlamına gelmektedir. Dash’in blok süresi 2,5 dakikadır ve bu yüzden Bitcoin’den kısadır.
BLOK ZİNCİRİ NASIL ÇALIŞIR?
Bir blok zinciri ağdaki tüm işlemleri içeren veri bloklarından oluşur. Bu blokların oluşturulmasına madencilik denir. Bu işlemi madenciler yapar. Teoride yeterli gücü, interneti, donanımı, yazılımı ve gerekli bilgisi olan herkes madenci olabilir.
Madenciler, blok zinciri algoritmasının belirlediği görevleri çözmek konusunda sürekli olarak rekabet halindedir. Bir madenci çözümü bulur bulmaz diğer tüm madenciler teyit etmelidir. Eğer çözüm doğruysa kendisine blok ödülü ödenir. Blok ödülleri yeni oluşan paradan ve işlem ücretlerinden oluşur.
Blok zinciri düğümlerde ve blok zincirinin bir kopyasını taşıyan tam düğümlerde barındırılır. Bu sebeple veri, ağın çoğunluğunun anlaştığı formda her zaman mevcut bulunur.
Madenciler yüksek kapasiteli işlem gücü ile matematiksel bulmacaları çözmek konusunda sürekli birbirleriyle rekabet halindedir. Mesela Dash’te her 2,5 dakikada bir bir matematiksel bulmaca çözülür ve bulmacayı çözen madenci blok ödülünü alır. Madencinin aynı zamanda yeni bir blok oluşturma ayrıcalığı vardır. Blok ödüllerinin yanı sıra madenci aynı zamanda kendi bloğundaki işlemlerden elde edilen tüm işlem ücretlerini alır. Bu sebeple yüksek ücretli işlemleri önceliklendirmek için finansal olarak teşvik edilir.
Madencilik hakkında daha fazla bilgi: https://www.dash.org/mining/
Düğümler Blok Zinciri ağının muhasebecileridir ve altyapısının merkez noktasında bulunurlar. Muhsabeciler olarak adlandırabilir çünkü tüm Blok Zincirini barındırır ve devam ettirirler. Blok Zincirindeki her yeni bloğu doğrular ve barındırırlar. Bitcoin’deki Tam Düğümler teşvik almazken Dash’in Ana Düğümleri ağa verdikleri hizmet karşılığında blok ödüllerinin %45’ini alırlar.
Aynı zamanda işlemler ve diğer önemli mesajlarla ilgili ağ ile iletişim kurarlar (AnındaGönder ve ÖzelGönder istekleri gibi). Bir ağın yaşaması düğümlerine bağlıdır.
Blok zinciri sonsuza kadar devam edebilen bir bloklar zinciridir. Her bir bloğun kendi hashi ve kimlik numarası vardır. Bir sonraki bloğun hashi son bloğun hashine bağlıdır. Blok zinciri adı, her bir bloğun kendisinden öncekine bağlı olmasından gelmektedir. Son blok kazıldıktan beri gerçekleşen her doğrulanmış işlem bir sonraki blokta depolanır.
Mempool’da (ağdaki tüm düğümlerin RAM toplamı), ağ tarafından kabul edilmiş ama henüz yazılmamış bloklar bulunur. Yani “0 onay” (0-Conf) vardır ve teorik olarak işlem bir kere daha başka bir alıcıya yollanabilir. İdealde, Mempool neredeyse boş olmalıdır ama yeni bloklarda tüm işlemler için yer bulunmadığı zamanlar olabilir, bu yüzden burada 0-Conf işlemler bulunur. Bu sebeple bir işlemin ilk onayını alması blok süresinden uzun sürebilir. Pratikte, bu Bitcoin’de bir işlemin onaylanmasının genelde olduğu gibi 10 dakika yerine birkaç gün sürmesi şeklinde görülmüştür. Bunun sebebi, maksimum blok boyutu olan 1 MB’ın aşılmasıdır.
Madencilik zorluğu bir sonraki bloğun çözümünü bulmanın ne kadar karmaşık olduğunu ifade eder. Zorluk hash oranı ve dolayısıyla ağa katılan madencilerin sayısı ile artar. Eğer hash oranı zorluk artmadan artarsa bu sefer zaman içinde blok süresi azalır. Bu yüzden hash oranı ve zorluk birbirine bağlıdır.
DASH NEDİR?
Dash Dijital Paradır
2014 yılında Evan Duffield, Dash’i (Dijital Nakit) dijital para olarak kullanılabilecek ilk kripto para olarak icat etti. Yavaş işlem hızı, yüksek işlem ücretleri ve eksik gizlilik özelliklerinden dolatı diğer kripto paralar daha çok dijital mülk veya dijital altın gibi düşünülebilir.
Yenilikçi İşlem Yöntemleri
Dash AnındaGönder ve ÖzelGönder gibi yenilikçi işlem yöntemlerini kullandığı için bir saniyede gerçekleşen ve 0,01€‘dan düşük maliyetli işlemlere olanak sağlarken aynı zamanda kullanıcının gizliliğini de korur.
Merkezi Olmayan Organizasyon Yapısı
Dash DAO (Merkezi Olmayan Otonom Organizasyon) ve DGBB (Blok Zinciri ile Merkezi Olmayan Yönetim) organizyon yapısı sayesinde, Dash Bitcoin’in hala karşılaştığı organizasyonel zorlukları çözmüştür. Dash geliştirmeyi, pazarlamayı ve daha da fazlasını blok ödülleri aracılığıyla fonlar. Bu şekilde dış finansörler, gönüllüler ve spekülasyona bağımlı olmaya gerek kalmaz.
DAO nedir?
Dash bir DAO’dur (Merkezi Olmayan Otonom Organizasyon). DAO’nun ana öğeleri: Madenci, Ana Düğüm ve Bütçe. DAO, DGBB (Blok Zinciri ile Merkezi Olmayan Yönetim) tarafından yönetilir, yani topluluk geliştirme, pazarlama ve daha fazlası hakkında verilen bütçe tekliflerini oylayarak proje gonlarına onay verir.
Sadece Ana Düğümlerin oy verme yetkisi vardır çünkü 1000 Dash teminat tuttarak „ellerine taşın altına koyarlar“ ve bu yüzden yatırımlarının değerinin düşmesini istemezler.
- merkezi olmayan organizasyon yapısı
- hızlı ve etkili yönetim
- herkes dahil olabilir
Diğer iş sipatlı kripto paraların aksine Dash, blok ödüllerini Madenciler, Ana Düğümler ve Dash Bütçesi arasında 45-45-10 oranında paylaştırır. Böylece ağdaki her ögenin emeğinin karşılığı verilmiş olur. Bu teşvik yöntemiyle madenciliğin yanı sıra Ana Düğümlerin (Ek işlevleri olan bir Tam Düğüm) de finansal fayda ile çalıştırılması mümkün olmaktadır, böylece ağın ölçeklenebilirliği artar. Sağlayıcıların emeğinin karşılığı verildiği için, ağa sağlanan teknolojik kaynağın kapasitesi yüksektir.
DAO bütçesi sayesinde Dash’in kendi kendini finanse ettiği ve dış yatırımcılar, spekülasyonlar ve gönüllü desteğine ihtiyaç duymadığını söylemek mümkündür.
Merkezi olmayan projelerin karşılaştığı en büyük zorluklardan biri kendi organizasyon yapılarıdır çünkü projenin geleceği ile ilgili kararlar merkezi olarak verilemez ve merkezi olmayan bir şekilde birden fazla katılımcı ile verilmesi gerekir. Dash DAO, bu zorlukla baş etmek için DGBB denen bir yönetim sistemi kullanmaktadır ve projenin nasıl geliştirileceği ile ilgili konularda oy kullanılıp bir sonraki adımın ne olacağına karar verilir.
Bu yönetim sisteminin sağladığı etki ve hızın en iyi örneği, 2015’ten beri ölçeklenebilirlik hakkında Bitcoin topluluğunu bölen ve en sonunda nihai ayrılmaya neden olan tartışmadır.
Ocak 2016’da Çekirdek Ekip blok boyutunu artırmak için bir Teklif sundu. 24 saat içinde teklif %99,1 çoğunluk ile kabul edildi.
DGBB hakkında daha fazla bilgi için: https://dashpay.atlassian.net/wiki/spaces/DOC/pages/8585246/Governance+and+Budget+System
Dash Ağının Ana Düğümleri diğer iş ispatlı sistemlerin Tam Düğümleri gibidi ama arada önemli ayrımlar bulunur.
Öncelikle, Ana Düğümler blok ödüllerinin %45’i ile emeklerinin karşılığını alırlar. Bu, Dash Ağı’nın ölçeklenebilirliği için önemlidir çünkü donanım ve internet bağlantısını iyileştirmek için kaynak sunar. Sadece bloklar ve blok zinciri büyüdüğü için değil, aynı zamanda AnındaGönder ve ÖzelGönder Ana Düğümlere bağlı olduğu için de bu ödeme önemlidir. Gelecekte Ana Düğümler daha da gazla özellik sunacak şekilde plan yapılmıştır, bu yüzden teknolojik gelişme ve finansal ödemeler daha da önemli hale gelecek.
Ana Düğümler 1000 Dash teminat tutmak zorundadır, bu şekilde DGBB’de oy kullanma hakkına sahip olurlar. Bu hak ile Dash’in geleceği hakkında kayda değer söz sahibi olurlar ve bir bakıma hissedara benzerler. Bu teminat, onların Dash’e fayda sağlayacak teklifler için oy kullanmalarını garanti altına alır.
Bir Ana Düğüm sahibi olmak isteyen kişinin enerji, internet, sabit bir IP adresi, özel yazılım, güvenilir donanım ve teminat olarak 1000 Dash’e ihtiyacı vardır. Teminat kaldırıldığı anda yazılım ve donanım Ana Düğüm statüsünü kaybeder ve normal bir Tam Düğüm sayılır. Ana Düğümler sürekli olarak internete bağlı olmalıdır.
Teknik bilgi de gerekmektedir. Konuyla ilgili birçok kaynak internette bulunabilir ve ilgili kişiler ücretsiz olarak konu hakkında fikir sahibi olabilir.
Daha fazla bilgi için: https://dashpay.atlassian.net/wiki/spaces/DOC/pages/1146943/Masternodes
Dash Hazine fonu, Dash’in aylık bütçesidir ve kripto paralar arasında nadir bulunur. Bütçesi sayesinde Dash dış yatırımcılar, gönüllüler, bağışlar ve spekülasyonlardan tamamen bağımsızdır ve geliştiriciler, tasarımcılar, pazarlama uzmanları, satıcılar ve proje yöneticilerine doğrudan ödeme yapabilir.
Bu konsept kripto paralarda nadir görülür ama Dash’e ilerleme ve başarılı olma kabiliyeti sağlar.
Bütçe blok ödüllerinin %10’unu oluşturur.
Nasıl adımlar atılacağına dair önerilere Teklifler denir ve topluluktaki her kişi bir Teklif gönderip ağdan bu konuda oy kullanmasını isteyebilir. Çoğu Teklif bütçeden bir fonlama yapılmasıyla ilgilidir.
Tüm verilen Tekliflere genel bakış için: https://www.dashcentral.org/budget
AnındaGönder nedir?
Eğer Dash’i dijital para olarak kullanmak isterseniz AnındaGönder’i etkinleştirerek işlem hızını artırma imkanı vardır. Normal işlemler 2,5 dakikalık blok süresine bağlıdır.
AnındaGönder, geri alınamaz ve anında (1 saniyeden kısa sürede) onaylanan işlemleri mümkün kılar. Bu seçenek fiziksel mağazalar ve restoranlar için idealdir.
- anında onaylanan işlemler
- fiziksel mağazalar için ideal
AnındaGönder’i kullanmak isteğe bağlıdır.
AnındaGönder işlemleri isteğe bağlıdır ve Ana Düğüm ağı gerektirir. Son bloğun hashi ile 10 Ana Düğümden oluşan bir çoğunluk seçilir. Blok boyutu 2,5 dakikada sabitlendiği için çoğunluk da her 2,5 dakikada değişir. Her AnındaGönder işlemi bu Ana Düğümler tarafından kontrol edilir. 5 Ana Düğüm işlemi onayladıktan sonra kullanılan Paralar kilitlenir. Bu bilgi tüm ağ ile paylaşılır böylece birçok kripto paranın karşılaştığı bir tehdit olan mükerrer harcama imkansız hale gelir. Bu işlem bir saniyeden kısa sürer.
AnındaGönder işleminin alıcısı kendisine gönderilen tutarı alacağından emin olabilir. İşlem, blok zincirinde bir sonraki bloğa yazıldığı anda tamamlanır. Bu gerçekleştikten sonra transfer edilen Dash tekrar kullanılabilir.
AnındaGönder işlemkeri normal Dash işlemlerinden daha karmaşık ve bu yüzden daha pahalıdır. 0,01€luk ücret normal ücretten biraz daha yüksektir (<0,01€).
ÖzelGönder nedir?
ÖzelGönder blok zincirinde herkese açık olan işlemleri kulanıcı gizliliğini korumak için anonimleştirmek için geliştirilmiştir. Her Cüzdan için gelen ve giden ödemeler yine görülebilir ama gönderici ile alıcı arasında bağ kurmak imkansızdır. Dash, bu yönüyle fiziksel nakite benzemektedir.
- gizlilik koruması
- AnındaGönder ile uyumlu
ÖzelGönder kullanımı isteğe bağlıdır.
ÖzelGönder işlemleri isteğe bağlıdır ve Ana Düğüm ağı gerektirir. Kullanılan yöntemin adı Para Karışımıdır. Para Karışımı kullanarak bir işlem hazırlamak için bakiye eşit büyüklükte iki parçaya bölünmeli ve farklı cüzdan adreslerine atanmalıdır. Göndericinin cüzdan yazılımı bu küçük parçalardan oluşan tüm işlemi teslim alacak bir Ana Düğüm seçer. Ana Düğüm kendisini diğer başka iki Ana Düğüm ile bağlar çünkü ÖzelGönder işlemi için üç Ana Düğüm gerekir. Bu AnaDüğümler asıl işlemi diğer kullanıcıların işlemleriyle karıştırır. „Yeni“ parçaların tekrar birleşip son işlemi gerçekleştirmesinden önce gönderici tutarın hala doğru olduğunu teyit eder. Eğer doğruysa işlem gerçekleşir. Ek karışım turları Blok Zincirindeki bir işlemi tekrar kurmayı daha zor hale getirir.
Teoride bu işlemlerin şifresini çözmek mümkündür ama ödül konmasına rağmen şu zamana kadar böyle bir şey gerçekleşmemiştir.
Ücretler işlem karışımının çözülmesine sebep olabileceği için tüm karışım prosedürünün sadece %10’luk kısmı için bir karışım ücreti ödenir, böylelikle spam saldırıları engellenmiş olur. Bu yüzden bir karışım prosedürünün ücretsiz veya ücretli olacağını tahmin etmek imkansızdır. ÖzelGönder işlemleri kullanılan en küçük birime yuvarlanır (şu anda 0,01 Dash). Aradaki fark ise ücrettir. Yani ÖzelGönder işlemleri ücretsiz olarak bile gerçekleşebilmektedir.
Gelecekte neler olacak?
Yemek, iletişim veya ödeme yöntemlerine baktığımızda büyük kitleler tarafından kabul görmenin her zaman kullanım kolaylığı ve yüksek seviyede kullanıcı dostu olmakla mümkün olduğunu görürüz. Bir ürünün uzun dönemli başarısı için kullanım kolaylığı şarttır. Bu yüzden Dash Çekirdek Ekibi „Evolution“ kod adlı bir platform geliştirmekte. Bu sayede Dash’i kullanmak o kadar kolay olacak ki her tüketici ve satıcı, ön bilgiye sahip olmadan kripto para ve onun bağımsız finans sistemine girebilecek.
- kullanıcı hesapları
- irtibat yönetimi
- satıcı uygulamaları
Örneğin bir internet mağazasının Dash’i ödeme seçeneği olarak entegre etmesi o kadar kolaydır ki her web geliştiricisi kendi başına üstesinden gelebilir. Pazar yerleri veya diğer hizmetler „Evolution“ platformu üzerinde merkezi olmayan depolama sistemleri vasıtasıyla Dapps olarak gerçekleştirilebilir. Bu sayede dijital paraların kullanılabilirliği konusunda bir çığır açacak, tamamıyla merkezi olmayan bir ekosistem oluşturmak mümkündür.
Örneğin bir internet mağazasının Dash’i ödeme seçeneği olarak entegre etmesi o kadar kolaydır ki her web geliştiricisi kendi başına üstesinden gelebilir. Pazar yerleri veya diğer hizmetler „Evolution“ platformu üzerinde merkezi olmayan depolama sistemleri vasıtasıyla Dapps olarak gerçekleştirilebilir. Bu sayede dijital paraların kullanılabilirliği konusunda bir çığır açacak, tamamıyla merkezi olmayan bir ekosistem oluşturmak mümkündür.
Gelecekte Dash kullanmak için özel yazılım gerekmeyecek. Blok Zincirine giriş yapmak online bankacılığı kullanmak gibi olacak. Whatsapp ve Facebook kullanır gibi bağlantılarınızı kaydedebilir ve sadece onların kullanıcı adını kullanarak para gönderebilirsiniz. Abonelik ödemek ve teknik detaylara bakmadan ödeme emri vermek mümkün olacak. İnternet mağazası ödemeleri, geleneksel internet alışverişi deneyimi gibi sadece bir iki tıklamayla yapılabilir.
Satıcıların kripto para kabul ederken yaptığı altyapı harcamaları geçmişte kalacak. Bir kişi Dash Blok Zincirinde bir hesap açtığında daha fazla çaba sarf etmesine gerek kalmaz.
Bu özellik bu yılın ilerleyen döneminde kullanıma sunulacaktır.
Dash’in geleceği ile ilgili tüm ayrıntılar bu adreste bulunur: